Categorie: Nieuwsflash

Aanstaande dinsdag presenteren we de zesde TrendRede. De tekst ligt klaar. Ieder jaar schrijven we een column. De mijne staat nu online. Je leest hem op de site van MarketingOnline of op de eigen TrendRede site, waar je ook de oude versies kunt downloaden. Mocht je geen toegangsbewijs hebben kunnen bemachtigen voor dinsdag: er komt een livestream, dus virtueel kun je er zeker bij zijn.

Dinsdag 12 januari 2016, 17.30: de zesde TrendRede, in Pakhuis De Zwijger in Amsterdam.

Veel vragen kreeg ik over het klimaatakkoord dat is bereikt in Parijs. “Dat is zeker wel een lente-teken, hè?” kijken mensen me dan hoopvol aan. Lente, zou kunnen. Of toch eerder zomer?
In De Seizoenen van de Tijdgeest beschrijf ik hoe de tijdgeest zo om de vijf à zes jaar omslaat. Lente, dat is de tijdgeest van pioniers, kleine groepen die de norm ter discussie stellen, iets nieuws op de kaart zetten, taboes doorbreken. Het is al even lente in de tijdgeest. De omslag vond al rond 2012 plaats. Kijk naar de vele nieuwe maatschappelijke coöperaties, de mensen die binnen de zorg (Buurtzorg!) of het onderwijs (hoeveel initiatieven zijn er ondertussen niet..?) de bestaande orde flink hebben opgeschud. Ik merk het tijdens lezingen: de zaal is er nu massaal van overtuigd dat verandering broodnodig is – en snel moet komen. Een enorm verschil met vier jaar geleden!
Een lente-icoon in het klimaatdebat is in mijn ogen Stichting Urgenda. Zij wonnen het proces over overheidsmaatregelen rondom het klimaat, dit jaar. Daar hebben ze jaren hard aan gewerkt. Het klimaatakkoord is zeker een hoopvolle doorbraak. De massale omarming ervan is echter eerder het logische gevolg van alle pioniers, de actiegroepen die de afgelopen jaren zo hard hebben gestreden en de wetenschappers die geduldig bleven uitleggen dat de klimaatsceptici toch echt ongelijk hebben gehad. Zomer, dat is de tijd dat een breed deel van de samenleving(en) het vernieuwende gedachtegoed omarmen en naleven: zomer is de tijdgeest van de implementatie. Leve het klimaatakkoord, dat sowieso. Lente op weg naar zomer, zullen we het zo zien?

Steeds meer apparaten zijn al aangesloten op het net. Een ontwikkeling die niet te stuiten is. Omdat we het willen, maar of we het op ieder moment, in alle instanties willen?

Verleden week bezocht ik de tentoonstelling van Levi van Veluw in Marres, een kunstcentrum in Maastricht. Een unieke gebeurtenis. Van Veluw besloot om niet zijn werk op te hangen of in een kaal zaaltje te tonen, maar om het gehele pand onder handen te nemen. Het gevolg: je wordt door de voordeur binnengelaten in een donkere ruimte en moet zelf, zoekend, je weg vinden door het gebouw, van kamer tot kamer, het hele gebouw is één groot zintuiglijke ervaring – en bevreemding – geworden.
Spannend. En overweldigend. En het zegt, zoals alle goede kunst, ook iets over de tijdgeest. De zoektocht naar controle, de chaos die we willen bedwingen, wat nooit helemaal zal lukken.. En over de kunst zelf, zo zegt Marres: ‘Tien, vijftien jaar lang was het ‘discursieve’ belangrijk in de hedendaagse kunst: theorievorming, discussiëren. Niet dat dat verkeerd is, maar wij willen ook andere zaken onderzoeken.’ Precies op het moment dat steeds vaker het debat zelf ter discussie staat: voldoet het nog wel? Moeten we niet een andere vorm van meningsuitwisseling ontdekken? Meer onze zintuigen gebruiken dan wat we als zogenaamd bewezen hebben doorgekregen via sociale media? Misschien van debat naar constructief gesprek? Levi van Veluw maakt spannende kunst die iets te melden heeft. Je kunt na een kwartier alweer buiten staan, of je kunt neerzijgen in de ‘Space Odyssey’ achtige blauwe gloed van een van de kamers. En tot de conclusie komen dat er geen echte muren meer zijn. Net als plafonds. En vloeren. Stof tot nadenken, vond ook De Volkskrant.

Soms staan er berichten in de krant waarvan je weet dat ze de toekomst mede gaan bepalen, zonder dat je nog direct snapt waarom en hoe. In Delft is nu bewijs gevonden dat een deeltje geen bolletje is maar eerder een vaag soort golf. Begrijpt U? We bestaan dus eigenlijk uit golven, zou je kunnen zeggen. Een bericht om eens goed over te reflecteren, bij een kop thee of de stamtafel.

Om gegevens te verzamelen, de waarheid te benaderen en contact te houden met de werkelijkheid, hebben we meetinstrumenten ontwikkeld en geven we waarde aan bepaalde uitkomsten. In het nieuws kom ik steeds meer berichten tegen die vertellen hoe we onze eigen protocollen en procedures haten – omdat die een eigen leven zijn gaan leiden en hier en daar faliekant ontsporen. We denken iets te meten, maar wat we doen is onze eigen werkelijkheid creëren. Die van de cijfers, niet die van de mensen. Of dat nu over kinderen en CITO-scores gaat (die gebruikt worden om scholen te evalueren, waardoor die gaan lesgeven op de score..) of over landen en ratings (zie hieronder). Er bestaan geen waardevrije metingen. Ieder meten creëert zijn eigen weten. Goed om te weten.. Naast meetinstrumenten hebben we betekenisanalyse nodig. Laat dat nu net een trend zijn. Niet alle waarden zijn te monetariseren. Soms moet je de menselijke maat gewoon zelf in je hoofd houden.