Maand: juni 2016

Steeds vaker verandert een lezing een workshop of BouwGesprek. Het is de tijdgeest, denk ik. De veranderingsgezindheid is groot. Iedereen ziet dat het oude niet goed functioneert. Ik kan wel vertellen wat de nieuwe richting is, maar het is veel prettiger om gezamenlijk die richting concreet te maken. Vrijdag verzorgde ik in samenspraak met de Politie Noord-Holland een ochtend voor 80 leidinggevenden. Uit de evaluatie bleek dat juist het verdiepen van de inhoud van de presentatie in tafelgesprekken gewaardeerd werd. Door de trends toe te passen op de eigen organisatie komt de buitenwereld dichterbij en wordt hij minder bedreigend. Dan ontstaat er ruimte om de vraag ‘Wat ga ik morgen anders doen?’ te beantwoorden. Als je ontdekt dat collega’s dezelfde gedachten en plannen hebben, dan levert dat inspiratie en energie op. Mooi om te zien. Ik zeg het altijd tijdens presentaties. Nederland staat massaal voor de dam te trappelen. En nu is de tijd gekomen dat ook organisaties er overheen willen. Het zijn boeiende tijden. Is 2017 het jaar van de implementatie?

In iedere trendpresentatie komt het wel voorbij: de systeempijn die de maatschappij teistert. Protocollen knellen, KPI’s schuren, prestatiecontracten schrijnen. Maar ze loslaten, dat schept onzekerheid. En die doet ook pijn. Vasthouden of de sprong wagen en het anders doen?

De Volkskrant besteedt een hele pagina aan de trend. Aan de ene kant houdt Toine Heijmans een interview met Bert Groot, buschauffeur in Almere. Als hij meer dan een aantal minuten vertraging oploopt krijgt Connexxion een boete. Als hij de bus stil zet om een zwartrijder die door de achterdeur naar binnen gaat aan te spreken, krijgt hij ook een boete aan zijn broek. Het is begonnen met de aanbesteding van het stadsvervoer in 2003, zegt Bert. Marktwerking. Sindsdien heersen de spreadsheets. Connexxion baat de buslijnen uit, de gemeente houdt rigoureus toezicht: ‘komt er een mannetje met een blokje hout van tien centimeter breed meten of mijn banden dicht genoeg bij de stoeprand van de halte staan. Bij meer dan tien centimeter krijgt Connexxion een boete. Overal krijgen ze boetes voor, per jaar een half miljoen. Bert heeft een lunchpauze van 16 minuten, inclusief toiletbezoek. ‘Laat de managers dat maar eens proberen, lunchen en plassen in zestien minuten. Alle rek is eruit.’ Hij ziet het goed, die Bert. De rek is uit de systemen die we bedacht hebben. Ze werken niet meer, alleen tegen.

Aan de andere kant van de pagina geeft Raoul du Pré commentaar op de zorgsector.  Zie de opening van het artikel hieronder. Decentralisatie van de zorg betekent dat iedere gemeente zijn eigen systeem hanteert. En iedere zorgverlener ook. Alleen de vereniging van Nederlandse boekhouders is blij. Zij hebben extra werk. Niemand die deze nieuwe bureaucratie aanvaardbaar vindt. Toch ligt de consequentie er.

Eén ding is duidelijk. De tijdgeest vraagt om Bouwen aan Vertrouwen. Niet alles tot achter de komma willen vastleggen en de ander niet tegenwerken, alleen om onze eigen onzekerheid af te dekken. Waar ik ook kom, voor een lezing of voor advies, de twijfel is dezelfde. We leven nu in een staat van bewuste onbekwaamheid: we zien dat het systeem vastgelopen is. De zoektocht is naar de beste uitweg, de route naar een betere toekomst. Kunnen we, durven we de protocollen los te laten? Waar vinden we nieuwe grip? Het is een zoektocht die voor iedere organisatie anders uitpakt. De stap in het onzekere is onvermijdelijk, als maatschappij, als organisatie. Daar verzamelen we nieuwe bekwaamheden. Er is hoop, gelukkig. Er zijn richtingen. Er wordt geëxperimenteerd. Er zijn voorbeelden. De komende jaren zijn de jaren van voortschrijdend inzicht, in plaats van harde targets. De toekomst komt in golven, we creëren ze zelf.

Deze foto kreeg ik van een vriendin, die De Seizoenen van de Tijdgeest zag liggen bij een Ministerie in Den Haag. Op de juiste plek: een inspiratiekamer. Zulke kleine attenties maken de dag van iedere toekomstpsycholoog, toch? Het boek mag dan zes jaar oud zijn, het blijkt nog steeds relevantie te hebben. Ik werd namelijk vlak erna gebeld door een student Journalistiek die wilde afstuderen met een artikel over het boek. Ik schrijf boeken omdat ik dat zelf wil en het belangrijk vind, maar deze kleine trotsmomentjes zijn wél enorm welkom. Dank daarvoor. Ttijdgeest om Kniesmeijer kniesmeijer  trends trend ti