(persbericht)
Iedereen probeert grip te houden, terwijl het eigenlijk niet kan
Op 22 november zal in Almere het Nationaal Congres Openbare Ruimte (NCBOR) van start gaan. Keynotespreker van de dag is Tom Kniesmeijer, toekomstpsycholoog. Als het gaat om beheer ziet hij dat de veranderingen in de samenleving hier ook spelen, wat ook gevolgen heeft voor de rol van de beheerder. “Tegenwoordig is het individu de bouwsteen van de samenleving. Iedereen denkt voor zichzelf”, legt Kniesmeijer uit. Dit is volgens hem anders dan enkele decennia geleden, toen er meer sprake was van het collectief. Waar je vroeger vooral rekening hield met de ander en de omgeving, kijkt het individu nu vooral naar eigen behoeften. En omdat dit voor iedereen anders is, is het niet gauw goed. De komende jaren verwacht Kniesmeijer dan ook vaker stakingen, protesten en een zoektocht naar een werkbare situatie.
“En op dat oude gevoel van collectief, daar zijn ook alle systemen die wij hebben in Nederland op ingesteld. Deze gaan uit van het gemiddelde. Maar niemand voelt zich gemiddeld.” Ook in de systemen die ‘beheer’ beheersen, komt dit terug. “In het systeem wordt de openbare ruimte gezien als een ding wat je kan besturen, maar het moet gezien worden als iets levends en organisch. Iets dat niet gevangen kan worden.”
Gezamenlijke en gedeelde ruimte
Kniesmeijer vindt bovendien dat de term ‘openbare ruimte’ achterhaald is. Hij spreekt zelf van een opsplitsing: de ‘gedeelde ruimte’ en de ‘gezamenlijke ruimte’. Deze verschillen volgens de toekomstpsycholoog wezenlijk van elkaar: “Een persoon wil vanuit zijn virtuele en eigen omgevingsbubbel naar de gezamenlijke ruimte, zoals bijvoorbeeld een festival. Maar daarvoor moet hij reizen door de gedeelde ruimte, zoals de weg.”
Het verschil is dat in de gedeelde ruimte iedereen nog steeds individualistisch bezig is. In de auto is men bezig met ‘hun stukje weg’. De gezamenlijke ruimte is van iedereen. “De gedeelde ruimte is met systemen nog te beheersen; hoe kan je bijvoorbeeld de weg schoon en veilig krijgen. Dat gaat volgens Kniesmeijer mis als je de systemen ook voor de gezamenlijke ruimte wilt inzetten. Want elk individu heeft een mening over de gezamenlijke ruimte. Dat zijn burgers, beheerders, de ontwerpers of de politiek: allemaal individuen met allemaal een eigen rol in de gezamenlijke ruimte. De beheerdersrol is er slechts één van vele. “Maar wij zijn allen verantwoordelijk voor deze gezamenlijke ruimte.” Juist het zoeken van de verbindingen en de samenwerking ligt in de kracht van de beheerder, en daar ligt dus een belangrijk winstpunt.
Rol zoeken
“En dat is waar beheer naar toe gaat. Beheerders moeten in de toekomst beter kijken wat hun rol is tussen al die individuen.” Volgens Kniesmeijer moet hier met andere ogen naar gekeken worden en de systemen losgelaten: “Iedereen probeert grip te houden, terwijl het eigenlijk niet kan. Er moet een nieuw evenwicht gezocht worden tussen al deze partijen.” Tijdens NCBOR zal Kniesmeijer in zijn presentatie met de titel ‘Beheer en de ongrijpbare burger’, verder ingaan op deze veranderende rol van de beheerder en hoe deze zijn rol kan vinden in de veranderende samenleving.