Eet een donut op je matje

Voor de jongste TrendRede las ik Donut Economie. Kate Raworth schetst daarin een toekomstbestendige blauwdruk voor onze economie. De binnenrand van de donut is het sociale, menselijke fundament. De buitenrand vormt het ecologische plafond, de grenzen die de aarde ons stelt. Daartussenin is de veilige, vrije en rechtvaardige speelruimte voor mensen en bedrijven: de donut.

Tijdens het lezen moest ik soms aan Het Matje* denken. In Het Matje beschrijven Korrie de Vet en ik de vrije ruimte waarin je overtuigd je eigen levensrichting volgt. En net als bij de Donut kun je er aan twee kanten ‘uit’ raken: aan de ene kant verval je in cynisme, aan de andere kant ren je jezelf voorbij in je zucht te voldoen aan de verwachtingen van anderen.

Het is de tijdgeest. We zoeken naar alternatieven voor het ouderwetse strategische denken, waarin het management rechte lijnen trekt tussen A en B en vervolgens voor de werknemers een straf stappenplan maakt. We hebben geleerd dat die lineaire stroomschema’s nooit precies zo werken. Hoeveel in jouw leven is in één rechte lijn gelopen zoals jij het je voorstelde? Meestal moet je bijsturen, is er voortschrijdend inzicht. Het mag dan prettig zijn om je vast te houden aan een BNP, een percentage groei of je persoonlijke saldo op de bank, het echte leven houdt zich niet aan een lijn of cijfer.

Telkens de optimale balans vinden in een continu wisselende omgeving, dat is wat ons te doen staat. Zodat we in die vrije ruimte terecht komen en blijven. De Donut, of Het Matje, waar we onze eigen betekenis regelmatig ijken, in verbinding met anderen – en de aarde. Door niet vast te houden aan een enkel cijfer, een constante, maar aandacht te geven aan het geheel, het samenspel, komen we verder.

Oude, rechtlijnige theorieën werken niet. Wie continu recht vooruit wil, wordt regelmatig recht achteruitgeslagen. Dat noemen we dan een crisis. Een economische. Of een persoonlijke. De les? Van vaste hiërarchische lijnen gaan we naar flexibele kwaliteitscirkels. Cirkels van vertrouwen, op basis van een gedeelde doelstelling, een betekenisvol groeiveld. Iedereen neemt een deel van de verantwoordelijkheid op zich, samen sturen we richting het gemeenschappelijke doel. Dat maakt leven en werken niet direct eenvoudiger. Wel leuker. Eigener. En rechtvaardiger.

Meer economen, meer bedrijven, meer mensen zouden zichzelf op het matje moeten roepen. Doe eens gek, eet er een fijne donut bij. Je bent het waard.

 

*Bestel Het Matje bij je boekhandel, of bijvoorbeeld bij www.YouBeDo.com.

 

  

De winst van verliezen

De TrendRede is ontstaan doordat ik een wedstrijd verloor. In  2010 werd ik genomineerd als Trendwatcher van het Jaar. Bij de uitreiking ontmoette ik veel andere toekomstdenkers. Winnen deed ik dus niet, maar de volgende ochtend werd ik wakker met het winnende idee: de krachten bundelen om Nederland toekomstinspiratie te bieden. Gewoon, omdat ik dat een waardevol idee vond. Direct zat het woord TrendRede in mijn hoofd. Zo gaan de dingen. Een idee ontstaat, je hoeft de gedachte alleen maar te volgen en dan is een nieuwe traditie geboren. Ik belde de anderen en op één na zei iedereen direct ‘ja’.

De voorbereidingen zijn inspirerend en de presentatie is ieder jaar weer een feest. Een volle zaal mensen die geconcentreerd luisteren, waar vind je die nog? Bij ons, in Pakhuis de Zwijger. En daarna praten ze ook enthousiast mee over de door ons uitgezette toekomstlijnen. Voor 2018 hebben we het allemaal weer achter de rug. De gesprekken, de discussies, het schrijven, het schrappen. De achtste TrendRede is voor iedereen beschikbaar. Ik ga nagenieten en de TrendRede begint vanaf deze week aan zijn eigen mars door bedrijven en instituties. We eindigen dit jaar met een belangrijke vraag: “Wie is wij?” (met dank aan journalist Bas Mesters).

Onze visie op De Verbrokkeling, Samensturing en De Samenhang der Delen. Hij staat online. Lees die TrendRede. De toekomst komt in golven, we creëren ze zelf. Hieronder de pdf. Online kun je hem natuurlijk ook vinden op onze site.

Tom Kniesmeijer

Trendrede 2018

De Nieuwe TrendRede

Dinsdag 16 januari is het zover. Dan presenteren we de 8e TrendRede in Pakhuis de Zwijger (de zaal is al vol, maar je kunt de livestream bekijken). We, dat is een groep Nederlandse toekomstdenkers. De TrendRede, dat is een idee waarop ik zomaar kwam toen ik als toekomstpsycholoog in 2010 werd genomineerd als ‘Trendwatcher van het Jaar’. Bij de uitreiking sprak ik andere toekomstdenkers en de volgende ochtend werd ik – echt waar – wakker met het woord TrendRede in mijn hoofd. Zo’n beetje iedereen die ik benaderde deed mee. Een half jaar later presenteerden we de eerste versie. Ondertussen is de Rede een heel eigen leven gaan leiden, bij bedrijven en maatschappelijke organisaties. ‘We zitten echt op de nieuwe te wachten’, hoor ik de laatste weken veel. Fijn is dat. Ben je benieuwd naar de inhoud? Vanaf 16 januari staat de jongste versie op TrendRede.nl. En als je meer wilt weten, dan weet je me te vinden.

 

Inspiratie voor 2018

Wie wil er geen inspiratiebron zijn? Communicatieblad Fonk plaatste me in een rijtje van 20 inspirerende mensen voor 2018. Dat is natuurlijk erg leuk. Ze vroegen me waar ik op mijn beurt mijn inspiratie vandaan haal. Ik schreef het in één keer op. Hieronder vind je de integrale tekst. Ik wens iedereen een geïnspireerd 2018 toe. Waar vind jij je inspiratie? Ik hoor het graag.

“Ik schrijf over de toekomst. De toekomst zal altijd anders zijn dan vandaag en gisteren. We komen vooruit door het andere te omarmen. Door het andere in de ander te omarmen. De ander is mijn inspiratiebron. De persoon die een wezenlijk ander perspectief aandraagt. Die buiten de vaste kaders staat, de rafelranden van de maatschappij opzoekt, nieuwe grond verkent of juist de vergiftigde grond binnen bestaande denkkaders aanwijst.

Ik raak geïnspireerd door de underdog, de dwarsdenker, de eenzame demonstrant.

Terwijl ik hem soms bloedirritant vind. Maar juist wat irriteert intrigeert. Waarom erger ik me? Er is altijd een reden – en meestal schuilt die in gemakzuchtigheid. De ander confronteert me met de kaders rondom mijn eigen denken. Ik kan ze versterken en me afsluiten. Of mezelf verrijken. Vaak heeft de ander een punt. Soms is dat lastig te accepteren. Altijd moet je ernaar luisteren.

Ik luister naar Jerry Afriyie, naar columnist Asha Ten Broeke en naar Georgina Verbaan, ik luister naar vervreemdende kunstenaars en naar boze muziek. Naar aanleiding van de opkomst van een nieuwe lichting naargeestige narcisten in de landelijke politiek ben ik opnieuw opinieartikelen gaan schrijven. Ook dat is inspiratie.

Ik vertel en schrijf over mijn inspiratie. Ik hoop dat mijn werk me verbindt met de ander en soms zingeving brengt. In mijn eerste boek beschreef ik de tijdgeest – en waarom we blijven veranderen. Het bleek de opmaat naar de jaarlijkse TrendRede (de 8e versie verschijnt januari 2018). Mijn tweede boek was een praktisch boek over zingeving, dat mensen helpt om te luisteren naar het leven zonder zichzelf tekort te doen of voorbij te rennen. De roman waaraan ik werk brengt twee perspectieven samen die – op het eerste gezicht – niets gemeenschappelijks hebben: dat van een dader en een slachtoffer.

En afgelopen zomer begon ik aan een tweede boek over de tijdgeest, met als werktitel De samenloze leving. Wanneer we onze cirkels van vertrouwen inkrimpen, willen en kunnen we de ander straks niet meer zien. Wie is dan wij?

Er is meer behoefte dan ooit aan luisterend vermogen. Aan het perspectief van de ander. Aan toekomstpsychologie.”

TrendRede op de radio

Gisteren presenteerden we de zevende TrendRede aan Nederland, in een volle zaal in Pakhuis de Zwijger. Voor mij persoonlijk nu al een van de hoogtepunten van het jaar. Zeven jaar geleden bedacht ik spontaan iets moois. Om te merken dat het betekenis heeft gekregen voor zoveel mensen, daar word ik iedere keer opnieuw even gewoon gelukkig van. Een fijne avond was het dus, met een goed zaalgesprek na afloop. Heb je het gemist? De tekst is te lezen en te downloaden op de site. Vrij voor iedereen. Omdat de toekomst belangrijk is voor iedereen. Geniet ervan, gebruik hem, geef hem door! Voor de liefhebbers van een korte samenvatting gaf ik een interview aan het NPO Radio1 nieuws.

https://vimeo.com/198984342