Voor de jongste TrendRede las ik Donut Economie. Kate Raworth schetst daarin een toekomstbestendige blauwdruk voor onze economie. De binnenrand van de donut is het sociale, menselijke fundament. De buitenrand vormt het ecologische plafond, de grenzen die de aarde ons stelt. Daartussenin is de veilige, vrije en rechtvaardige speelruimte voor mensen en bedrijven: de donut.
Tijdens het lezen moest ik soms aan Het Matje* denken. In Het Matje beschrijven Korrie de Vet en ik de vrije ruimte waarin je overtuigd je eigen levensrichting volgt. En net als bij de Donut kun je er aan twee kanten ‘uit’ raken: aan de ene kant verval je in cynisme, aan de andere kant ren je jezelf voorbij in je zucht te voldoen aan de verwachtingen van anderen. 
Het is de tijdgeest. We zoeken naar alternatieven voor het ouderwetse strategische denken, waarin het management rechte lijnen trekt tussen A en B en vervolgens voor de werknemers een straf stappenplan maakt. We hebben geleerd dat die lineaire stroomschema’s nooit precies zo werken. Hoeveel in jouw leven is in één rechte lijn gelopen zoals jij het je voorstelde? Meestal moet je bijsturen, is er voortschrijdend inzicht. Het mag dan prettig zijn om je vast te houden aan een BNP, een percentage groei of je persoonlijke saldo op de bank, het echte leven houdt zich niet aan een lijn of cijfer.
Telkens de optimale balans vinden in een continu wisselende omgeving, dat is wat ons te doen staat. Zodat we in die vrije ruimte terecht komen en blijven. De Donut, of Het Matje, waar we onze eigen betekenis regelmatig ijken, in verbinding met anderen – en de aarde. Door niet vast te houden aan een enkel cijfer, een constante, maar aandacht te geven aan het geheel, het samenspel, komen we verder.
Oude, rechtlijnige theorieën werken niet. Wie continu recht vooruit wil, wordt regelmatig recht achteruitgeslagen. Dat noemen we dan een crisis. Een economische. Of een persoonlijke. De les? Van vaste hiërarchische lijnen gaan we naar flexibele kwaliteitscirkels. Cirkels van vertrouwen, op basis van een gedeelde doelstelling, een betekenisvol groeiveld. Iedereen neemt een deel van de verantwoordelijkheid op zich, samen sturen we richting het gemeenschappelijke doel. Dat maakt leven en werken niet direct eenvoudiger. Wel leuker. Eigener. En rechtvaardiger.
Meer economen, meer bedrijven, meer mensen zouden zichzelf op het matje moeten roepen. Doe eens gek, eet er een fijne donut bij. Je bent het waard.
*Bestel Het Matje bij je boekhandel, of bijvoorbeeld bij www.YouBeDo.com.
